Aankondigingen en feiten - oktober 1998

"Wie kan ons uit deze chaos leiden?"

"Zoals al eerder aangekondigd (december 1988) komt er een internationale beurskrach, die zal beginnen in Japan. Maitreya herhaalt: de beurscrisis is onvermijdelijk." (Medewerker van Maitreya in Share Nederland, juni 1989)
"Het einde van commercialisering is nu ophanden. In het algemeen zal er voor beurzen zoals ze nu draaien geen plaats zijn in de nieuwe samenleving." (Mei 1989)

"Wie kan ons uit deze chaos leiden?" Op 6 september stond deze kop, in grote vette letters, boven een artikel over twee pagina’s in de Britse krant The Observer, waarin twee vooraanstaande journalisten de wereldomvattende economische en politieke crisis onderzoeken en zich afvragen of de huidige wereldleiders in staat zijn oplossingen aan te dragen.

Will Hutton schrijft: "In slechts twee maanden is de waarde van de aandelen wereldwijd gekelderd met 8000 miljard gulden. In Groot-Brittannië alleen al heeft de beurs ongeveer 600 miljard gulden van haar waarde verloren... Het IMF bezit nog maar 50 miljard gulden, en als het Fonds gedwongen wordt na Azië en Rusland nog meer reddingsoperaties uit te voeren in Latijns-Amerika, zal het gewoon platzak zijn. De laatste bescherming, hoe onvolmaakt ook, tegen financiële paniek zal buiten bedrijf zijn... Wat er nu op het spel staat is niets minder dan de levensvatbaarheid van het internationale financiële en handelssysteem zoals dat in de afgelopen 20 jaar gestalte heeft gekregen."

Over de politieke kant van de crisis zegt Andrew Marr dat "de wereldleiders uitblinken in middelmatigheid". Hij schrijft: "Dit is een economisch probleem dat is veroorzaakt door de beurzen en de ineenstorting of waardedaling van valuta. Maar het is in de eerste plaats een politiek probleem. De internationale markten zijn paniekerige, gemakkelijk te beïnvloeden mechanismen, die gevoelig zijn voor vastigheid en besluitvaardigheid. Omdat ze niet in staat zijn zelf een wereldorde te scheppen, moet de politiek dat voor hen doen. Maar er is een ernstig gebrek aan politiek vertrouwen. Er staat niemand aan het roer. In feite heeft de wereld ervoor gekozen de macht te privatiseren, maar zij is er opvallend slecht in geslaagd gezag of leiderschap te privatiseren... Vastgelopen beleid en persoonlijk falen hebben de belangrijkste samenlevingen stuurloos gemaakt... De wereldorde is nog niet ingestort, maar er moet opnieuw over nagedacht worden, en door wijzere leiders dan die we nu hebben." (Uit: The Observer, GB)


"Is de zeepbel gebarsten?"

Toen de Russische president Boris Jeltsin zijn vijf maanden oude regering ontsloeg, verloor de Russische munt bijna negen procent van zijn waarde en spoelde er een golf van paniek door de financiële instellingen van het land. De Russische duikvlucht had wereldwijde gevolgen. Instabiele beurzen over de hele wereld werden door de Russische onrust omlaag gedrukt. De Amerikaanse Dow Jones-index kelderde met bijna 300 punten op één dag, een val van 3,4 procent. Een paar dagen later gingen de Amerikaanse aandelen nog eens 6,4 procent achteruit, in een aanhoudend patroon van instabiliteit. De beurs van Tokio bereikte het laagste punt in 12 jaar, een weerspiegeling van de onverminderde angst dat de Japanse regering niet in staat is de bankencrisis op te lossen. De staalproducent Toa Steel maakte de Japanse problemen nog groter met de bekendmaking van plannen voor sluiting. Nooit eerder is zo’n grote Japanse fabrikant failliet gegaan.

In het afgelopen jaar hebben de groeiende markten in de wereld de terugslag van zowel de Russische vrije val als de crisis in Azië gevoeld, waarbij de Latijns-Amerikaanse economieën het zwaarst hebben geleden.

De ernst van de economische crisis in Latijns-Amerika wordt vergeleken met de regionale schuldencrisis die de Latijns-Amerikaanse landen begin jaren ’80 in een recessie stortte en die hun een decennium kostte om te boven te komen. Al maandenlang ontvluchten investeerders de Latijns-Amerikaanse markten. De Venezolaanse aandelen doken in één dag 9,5 procent omlaag en verloren dit jaar al meer dan 60 procent van hun waarde. Voor Brazilië ziet het plaatje er ook onzeker uit. Van de valuta’s is de Mexicaanse peso, die dit jaar meer dan 20 procent in waarde daalde, het belangrijkste slachtoffer.

De voorzitter van de Amerikaanse federale centrale bank, Alan Greenspan, zei: "Het is niet waarschijnlijk dat de Verenigde Staten een oase van welvaart kunnen blijven, onaangedaan door een wereld die onder steeds grotere spanning komt te staan." Een kop in de San Francisco Examiner herhaalde Greenspans uitspraak en vroeg: "Is de zeepbel gebarsten?" (Bronnen: New York Daily News, New York Times, Bloomburg Online, San Francisco Examiner, VS)