Aankondigingen en feiten - april 2001
Japan kan financieel elk moment bezwijken
"Zoals al eerder aangekondigd (SI december 1988) komt er een wereldwijde beurskrach die begint in Japan. Maitreya herhaalt: een beurskrach is onvermijdelijk. Het einde is in zicht. Aandelenbeurzen zijn als gokpaleizen waar iedereen 'verslaafd' is aan de drug van steeds meer geld verdienen. Ze verstoppen hun rijkdom zelfs en creëren een criminele sfeer. Dit is een zeepbel die op het punt staat te barsten." (Share International, Juni 1989)
Japans financiën "staan op het punt te bezwijken", aldus de minister van Financiën, Kiichi Miyazawa. Als oorzaak wees hij op de staatsschuld, die op 130 procent van het bruto nationaal product van het land staat, het hoogste percentage onder de grote geïndustrialiseerde democratieën.
Volgens analisten kwam de opmerking van Miyazawa neer op een openlijke erkenning dat de regering zich niet langer kan veroorloven geld in de haperende economie te pompen. In de afgelopen jaren heeft de Japanse regering enorme sommen belastinggeld uitgegeven aan wegen, bruggen, dammen en andere projecten. Maar de uitgaven hebben economisch weinig opgeleverd. Experts hadden gehoopt dat Japan eind vorig jaar aan een economisch herstel was begonnen, maar moeten nu toegeven dat de Japanse economie in 2001 zal krimpen.
Begin maart zakte de Nikkei-index tot het laagste punt in 16 jaar. Dalende aandelenkoersen veroorzaken toenemende problemen voor de banken in het land, die enorme hoeveelheden aandelen in bezit hebben. Nu deze minder waard zijn, raken veel banken door hun geld heen om het toenemende aantal slechte leningen af te kunnen schrijven. Het aantal faillissementen en leningen die niet kunnen worden terugbetaald, groeit terwijl de aanhoudend zwakke economie van Japan haar tol eist.
Ook maakt men zich zorgen dat het gehele financiële systeem van Japan door blijvend lagere aandelenkoersen in een neerwaartse spiraal terechtkomt, waarin banken worden gedwongen hun aandelenpakketten te verkopen om te voldoen aan de wereldwijd geldende vereisten voor hun solvabiliteit en om hun dividenden op peil te houden. Daarmee zouden de aandelenkoersen nog verder omlaag gaan en de druk om te verkopen verder verhogen.
De zwakte van de Japanse effectenmarkt "richt een ravage aan op de balans van banken", aldus James Fiorillo, financieel analist bij ING Barings in Tokio. Fiorillo schat dat er "een kans van 75 procent" bestaat dat Japan gedwongen zal worden dit jaar nieuwe ondersteuningsmaatregelen te nemen voor zwakke banken, vergelijkbaar met de reddingsoperatie van circa 160 miljard gulden waarmee de instabiele Japanse banksector in 1998 overeind werd gehouden. Maar de Japanse toezichthouder op het bankwezen heeft gezegd dat de regering geen overheidsgeld zal gebruiken om kredietverstrekkers te redden als die opnieuw in de problemen raken.
Tijdens de financiële crisis in Japan van 1998 zei de voorzitter van de Amerikaanse Federal Reserve (de centrale bank) Alan Greenspan dat het faillissement van banken in Japan kan leiden tot een "lawine van verliezen" die ook de Amerikaanse en Europese banken kan treffen. Japanse banken hebben hun leningen aan het buitenland sindsdien aanzienlijk teruggebracht, maar zij bezitten overzeese activa ter waarde van honderden miljarden dollars, waaronder (staats)obligaties.
Er is weinig vertrouwen dat de huidige regering een dreigende financiële crisis aan kan pakken. "Ik denk dat er een groot gevaar bestaat dat er dit jaar iets krankzinnigs gaat gebeuren," waarschuwt Robert Alan Feldman, econoom bij Morgan Stanley Dean Witter. "En pas echt zorgwekkend is dat het onduidelijk is of deze regering in staat is daarop te reageren." De onafhankelijke econoom Tadashi Nakamae voegt daar aan toe: "Dat Japan een noodlanding zal maken staat nu vrijwel vast. Het huidige financiële systeem kan niet veel langer in stand gehouden worden."
(Bronnen: Washington Post; Wall Street Journal; CNN, VS; BBC News Online, GB)
Amerikaanse beurzen maken diepe duikeling
"Elke opleving [van de beurskoersen] zal naar mijn mening beperkt en van korte duur zijn. We treden een periode binnen van ineenstorting van het oude en versleten systeem dat tot ongelijkheid leidt." (Benjamin Creme, apr. '92)
De drie belangrijkste aandelenindices lieten op 12 maart een dramatische daling zien. De Nasdaq, die voornamelijk bestaat uit technologie-aandelen, daalde voor het eerst in meer dan twee jaar onder de 2000-puntengrens en eindigde de dag meer dan 60 procent onder het recordniveau van een jaar eerder. De Dow Jones-index daalde meer dan 400 punten, het op vier na grootste verlies in punten ooit. De Standard & Poor's 500 index daalde ongeveer vijf procent, tot 24 procent onder het hoogste niveau dat uit maart 2000 stamt. Als redenen voor de dalende aandelenkoersen werd gewezen op de afnemende economische groei in de VS, de dalende bedrijfswinsten, ontslagen bij grote technologiebedrijven en weinig vooruitzichten voor een spoedige economische omslag in de technologiesector. De steile daling op de Amerikaane beurzen op 12 maart viel samen met een terugval op andere beurzen over de hele wereld. In Tokio daalde de Nikkei-index tot het laagste niveau in 16 jaar en ook de Europese beurzen boekten grote verliezen.
(Bron: San Francisco Chronicle, VS)