‘Kom beloften na’ in strijd tegen aids

In zijn laatste toespraak als Speciale VN-afgezant voor hiv/aids in Afrika hield Stephen Lewis een hartstochtelijk pleidooi om wereldwijd elk mogelijk middel in te zetten in de strijd tegen aids. De vroegere Canadese ambassadeur bij de VN en onderdirecteur van UNICEF spoorde afgevaardigden op de XVIe Internationale Aids-conferentie in Toronto aan hem te steunen “om de veelvuldig herhaalde mantra kracht bij te zetten: ‘Kom de beloften na’.” Hij schetste de problemen en oplossingen die cruciaal zijn voor het bestrijden van de escalerende aids-pandemie:
1. Projecten op basis van onthouding werken niet. Een dergelijke benadering is een “achterhaald atavisme”, gebaseerd op “neokolonialisme”, zei hij.
2. Schadebeperkende projecten zijn effectief. Gratis verstrekking van schone naalden en methadon sparen levens. Hij zei dat het sluiten van gedoogruimten voor veilig druggebruik “hiv-infectie en de dood uitnodigen”, en riep op om meer van dergelijke centra te openen in de ontwikkelingslanden. “Je vraagt je af wat er omgaat in het hoofd van degenen die zo gemakkelijk spuitende druggebruikers straffen in plaats van te begrijpen om wat voor probleem het gaat: de volksgezondheid.”
3. Besnijdenis wordt nu erkend als een effectieve ingreep, “zelfs in de meest afgelegen gedeelten van Afrika”.
4. Microbiciden — “een preventieve technologie waarvan de tijd gekomen is”, terwijl de zoektocht naar een vaccin doorgaat. Eenmaal in gebruik moeten ze “ogenblikkelijk toegankelijk en aanvaardbaar zijn voor vrouwen overal op de wereld, ongeacht waar zij leven”.
5. Preventie van moeder-op-kind overdracht (PMOKO). Weinig hiv-positieve zwangere vrouwen hebben toegang tot deze preventie. In Afrika en andere ontwikkelingslanden wordt een behandeling met een enkelvoudige dosis gegeven, in plaats van de volledige drievoudige therapie die in Westerse landen beschikbaar is. Het resultaat: er worden honderdduizenden hiv-positieve baby’s geboren, terwijl de overdracht tot praktisch nul gereduceerd zou kunnen worden. “Dan vraag ik: in wat voor wereld leven wij, dat het leven van een Afrikaans of Aziatisch kind zoveel minder waard is dan dat van een Canadees kind?”
6. Mensen onder behandeling hebben voedingssupplementen nodig om hun behandeling te onderhouden en te dulden. Aangezien voedingssupplementen voor een heel gezin 66 eurocent per dag kosten, “uit welke waanzin wordt het Wereldvoedselprogramma dan het benodigde geld onthouden?”
7. Seksueel geweld tegen vrouwen voedt de verspreiding van aids, vooral in Afrika. Wetten en handhaving daarvan zijn nodig om vrouwen te beschermen; aids-activisten over de hele wereld moeten dit onderwerp oppakken.
8. Tests en hulpverlening moeten standaard beschikbaar zijn voor allen die erom vragen.
9. De aanhoudende epidemie van seksuele kindermishandeling. Kinderen hebben een andere aanpak nodig dan volwassenen, maar op het ogenblik “komen we zelfs niet in de buurt van het verwoorden van een antwoord ... kinderen worden verbannen naar de schroothoop van de prioriteiten van de samenleving, en zijn dat al gedurende de 25 jaar van deze pandemie.”
10. Wezen. “Het is niet te begrijpen hoe we in 2006 nog steeds geen beleid implementeren om de stortvloed, de vloedgolf van weeskinderen aan te pakken.” Actieprogramma’s falen als gevolg van gebrek aan middelen – slechts drie tot vijf procent van de weeskinderen ontvangen enige vorm van staatshulp. “De enorme aantallen wezen, van wie velen nu volwassenen zijn omdat de pandemie al zo lang aanhoudt, vormen een immense, bijna onoverkomelijke uitdaging voor de landen waarin zij wonen. Ik doe een beroep op iedereen om te erkennen dat we op het scherp lopen van een onoplosbare menselijke catastrofe … de cumulatieve impact van deze weeskinderen, de diepte van hun trauma’s, hun overweldigende persoonlijke behoeften, hun intense gezamenlijke kwetsbaarheid, raakt de menselijke dynamiek in de kern en brengt daarbij een sociologische herschikking van menselijke relaties teweeg. En wij doen er zo weinig aan, onze respons is microscopisch klein. We nodigen een windhoos uit, en we zullen er niet tegen opgewassen zijn.”
11. Grootmoeders. “In Afrika zijn de grootmoeders de onbezongen heldinnen van het continent: deze buitengewone veerkrachtige moedige vrouwen, die doorvechten ondanks het ontroostbare verdriet over het verlies van hun eigen volwassen kinderen, en weer ouder moeten worden op hun vijftigste, zestigste, zeventigste of tachtigste … maar zij worstelen allen met dezelfde kwellende nachtmerrie: wat gebeurt er met mijn kleinkinderen wanneer ik doodga? We hebben uitgebreide programma’s voor sociale zorg nodig die de bijdrage van deze essentiële zorgverleners aan de gemeenschap erkennen als rechtmatige en zware arbeid, en de garantie bieden van vaste inkomens aan de grootmoeders van Afrika: van voedsel tot schoolgeld tot het genereren van inkomen, de antwoorden moeten gevonden worden.”
12. Voortdurende behandeling. “Behandeling is het in leven houden van mensen, behandeling is het brengen van hoop, behandeling stimuleert preventie, behandeling gaat steeds meer samen met gemeenschapszorg, we kunnen dat proces niet laten vertragen.”
13. Zuid-Afrika, waar dagelijks 600 – 800 mensen aan aids sterven, werd door Dr. Lewis veroordeeld omdat de regering nalaat effectief tegen het virus op te treden.
14. De enorme financiële crisis die door de pandemie wordt veroorzaakt. Aids-organisaties hebben tekorten van “miljarden en miljarden” en moeten de regeringen van de ontwikkelde landen houden aan niet nagekomen beloften van middelen. “De hele strijd tegen aids wordt in de waagschaal gesteld door de houding van de G-8.”
15. Het verlies aan menselijk vermogen in de getroffen landen, die essentiële beroepskrachten uit de gezondheidszorg hebben verloren aan de ontwikkelde wereld. Investeringen en uitvoerige voortdurende training zijn dringend nodig. “… de sleutel tot herstel ligt op landenniveau, evenals de sleutel tot het beteugelen van de gehele pandemie”.
16. Geef de jeugd een stem. “De cijfers zijn meedogenloos en grimmig: maar liefst 50 procent van nieuwe infecties vindt plaats in de leeftijdsgroep van 15 tot 24. Maar wie kan de ontstellende afwezigheid van programma’s voor en betrokkenheid van jonge mensen in de strijd tegen de pandemie ontkennen.”
17. Ongelijkheid tussen mannen en vrouwen stuurt de pandemie aan. “… we zullen de gruwelijke kracht van aids nooit kunnen beteugelen, totdat vrouwenrechten de hoogste prioriteit hebben in de strijd.” Dr. Lewis riep op tot het oprichten van “een krachtige internationale instantie voor vrouwen, volledig voorzien van fondsen en personeel. Voor deze 52 procent van de wereldbevolking moet een stem, een pleitbezorger en functionele capaciteit beschikbaar zijn aan de basis.”
Dr. Lewis sloot af met de volgende verklaring: “Ik daag u uit, mijn medeafgevaardigden, om het strijdperk van de ongelijkheid tussen man en vrouw te betreden. Er is geen roeping die eervoller en productiever is. Er is niets van groter belang in deze wereld. Alle wegen leiden van vrouwen naar sociale verandering, inclusief de beteugeling van deze pandemie. Wat mijzelf betreft, wanneer ik de post van Gezant aan het einde van het jaar verlaat, heb ik er om gevraagd dat mijn opvolger een Afrikaan is, maar belangrijker nog, een Afrikaanse vrouw.” (Bron: stephenlewisfoundation.org)